Είδη Δοντιών

Ο άνθρωπος, όπως και τα άλλα θηλαστικά, είναι ετερόδοντα που σημαίνει ότι έχουν διάφορα είδη δοντιών.

Τα ανθρώπινα δόντια διαφοροποιούνται στη μορφή και το σχήμα τους. Τα δόντια του ανθρώπου κατατάσσονται σε 4 διαφορετικούς τύπους με διακριτή εμφάνιση και λειτουργία.
Το σχήμα και η μορφολογία κάθε τύπου των ανθρώπινων δοντιών συνδέεται με την λειτουργία που πρέπει να εκτελέσει.

1.Οι τομείς (ή κοπτήρες) είναι τα δόντια στο κέντρο του οδοντικού τόξου. Υπάρχουν 8 τομείς συνολικά στην μόνιμη
(και στην νεογιλή) οδοντοφυϊα, απο 2 σε κάθε πλευρά στην πάνω και κάτω γνάθο. Οι 4 μεσαίοι απο αυτούς
(ένας σε κάθε τεταρτημόριο) ονομάζονται κεντρικοί τομείς, ενώ οι υπόλοιποι τέσσερις δίπλα τους ονομάζονται
πλευρικοί τομείς.
Η κύρια λειτουργία των κοπτήρων κατά τη διαδικασία της μάσησης είναι το δάγκωμα, η συγκράτηση, και η κατάτμηση
της τροφής σε μικρότερα κομμάτια.

Και οι 8 τομείς έχουν από μία μόνο ρίζα και περίπου το ίδιο σχήμα αλλά το μέγεθος τους διαφέρει ελαφρά με
τους άνω κοπτήρες να είναι συνήθως μεγαλύτεροι, και ιδιαίτερα οι 2 κεντρικοί.

2.Οι κυνόδοντες είναι τα δόντια αμέσως μετά τους τομείς προς τα πλάγια του στόματος.
Υπάρχουν 4 κυνόδοντες στην μόνιμη (και τη νεογιλή) οδοντοφυϊα, από ένας σε κάθε τεταρτημόριο του στόματος.
Είναι τα τρίτα δόντια απο το κέντρο.
Έχουν μια μυτερή κορυφή που χρησιμοποιείται για να σκίζει σκληρές τροφές σαν το κρέας.

3.Οι προγόμφιοι είναι τα δόντια που βρίσκονται μετά τους κυνόδοντες προς την πίσω πλευρά του στόματος.
Υπάρχουν 8 προγόμφιοι στην μόνιμη οδοντοφυϊα, απο δύο σε κάθε πλευρά της κάθε γνάθου. Οι εμπρός 4
(ένας σε κάθε τεταρτημόριο) αποκαλούνται πρώτοι προγόμφιοι, ενώ οι υπόλοιποι 4 πίσω τους ονομάζονται
δεύτεροι προγόμφιοι. Είναι τα τέταρτα και πέμπτα δόντια απο τη μέση γραμμή του στόματος. Οι προγόμφιοι
δεν υπάρχουν στην νεογιλή οδοντοφυϊα. Όταν ανατέλλουν οι προγόμφιοι καταλαμβάνουν την θέση των νεογιλών γομφίων.
Η κύρια λειτουργία τους στην μάσηση είναι η σύνθλιψη των τροφών πριν αυτή μεταφερθούν στους γομφίους
για την τελική άλεση

4. Οι γομφίοι (ή τραπεζίτες) είναι ο τύπος δοντιών στο πίσω τμήμα του οδοντικού τόξου. Ο ενήλικας άνθρωπος
έχει 12 μόνιμους γομφίους, τρείς σε κάθε πλευρά της κάθε σιαγόνας. Στην νεογιλή οδοντοφυϊα υπάρχουν μόνο
8 γομφίοι, που κατέχουν τη θέση στην οποία θα ανατείλουν αργότερα οι μόνιμοι προγόμφιοι. Οι γομφίοι
χαρακτηρίζονται σαν πρώτος, δεύτερος, και τρίτος γομφίος (αρχίζοντας από εμπρός προς τα πίσω).
Είναι το έκτο, έβδομο, και όγδοο δόντι απο το κέντρο. Οι τρίτοι γομφίοι είναι πιό γνωστοί και σαν φρονιμίτες.
Οι φρονιμίτες είναι τα τελευταία δόντια που ανατέλλουν πίσω απο όλα τα υπόλοιπα στην ηλικία των 17-25 χρόνων.

Οι γομφίοι εκτελούν το μεγαλύτερο τμήμα της διαδικασίας της μάσησης, αλέθοντας την τροφή ώστε αυτή να είναι
έτοιμη προς κατάποση.Η μορφολογία και το μέγεθος των τρίτων γομφίων (φρονιμίτες) συνήθως ποικίλλει σημαντικά,
αλλά γενικά είναι μικρότεροι απο τους άλλους γομφίους. Σε μερικές περιπτώσεις γίνεται αναγκαία η εξαγωγή τους,
καθώς κάποιοι φρονιμίτες δεν καταφέρνουν να ανατείλλουν σωστά στο στόμα, είτε παραμένοντας παγιδευμένοι μέσα
στο οστό της γνάθου (έγκλειστοι φρονιμίτες), είτε ανατέλοντας μόνον μερικώς και δημιουργώντας μια επώδυνη
κατάσταση γνωστή σαν περιστεφανίτιδα.